اعتبارات اسنادی LC
تعهدی است که بانک گشایش کننده اعتبار بر عهده می‌گیرد تا در قبال دریافت اسنادی وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت کند .
اعتبار اسنادی غیرفعال (LC NON Operative )
اعتباری است که گشایش شده و به ذی‌نفع ابلاغ گردیده است اما در متن آن شرایطی ذکر شده تا در صورت تحقق آن شرایط این اعتبار اسنادی فعال گردد .
اعتبار اسنادی یوزانس Usance LC
اعتباری است که پرداخت وجه کالا به فروشنده در صورت تحقق شرایط اعتبار بصورت مدت دار ( ۹۰ یا ۱۸۰ روز ) توسط بانک گشایش کننده اعتبار یا بانک کارگزار پرداخت می‌گردد .
فرم S.A.D در گمرک
سند یا اظهار نامه واحد گمرکی است که به منظور یکسان سازی جمع‌آوری اطلاعات و پردازش ماشینی آن طراحی گردیده است .
CRF
یک سند گمرکی است که توسط مؤسسات بازرسی کالا صادر می‌شود و نشان می‌دهد که قیمت کالا در مبدأ مورد تایید شرکت بازرسی قرار گرفته است .
معامله Bay back
فروشنده در یک کشور خارجی ماشین آلات و دانش فنی و تأسیسات و امکانات را به کشور خریدار می‌دهد تا در آنجا کالا تولید شود و به کشور فروشنده برگردد .
فرم SD
سندی که تولیدکننده کالا به موجب آن کتباً اقرار می‌کند که کالای تولید شده مطابق استاندارد خواسته شده آن تولید گردیده است .
فرم MD
اظهار نامه تولید کننده کالاست که به موجب آن تایید می‌کند کالا براساس ضوابط استاندارد تولید گردیده است.
گواهی SFR
گواهی ثبت استاندارد در موسسه استاندارد است .
منطقه آزاد تجاری – صنعتی
قسمتی از قلمرو سیاسی یک کشور که کالای عرضه شده در آنجا از لحاظ ارتباط حقوق و عوارض ورودی مشمول نظارتهای معمول گمرکی نمی‌شود . واردات کالا به مناطق آزاد از خارج تابع مقررات صادرات و واردات و امور گمرکی مناطق آزاد جمهوری اسلامی و مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی ( UCP500 ) بوده و از مقررات صادرات و واردات کشور مستثنی می‌باشد .
کشورهای CIS ( کشورهای مستقل مشترک المنافع )
جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع در سال ۱۹۹۱ تاسیس گردیده و اتحادیه ای است که از جنبه‌های قوانین داخلی و بین المللی جانشین اتحاد جماهیر شوروی سابق شده است و سه کشور روسیه، اوکراین و روسیه سفید آن را بنیاد نهاده اند و کشورهای آذربایجان، ارمنستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان و مولداوی و گرجستان به عضویت آن درآمده‌اند .
بازارچه های مرزی
محوطه ای است محصور واقع در نقطه صفر مرزی و در جوار گمرکات مجاز به انجام تشریفات ترخیص کالا قرار دارند و اهالی دو طرف می‌تواند کالا و محصولات مورد نیاز خود را با رعایت مقررات صادرات و واردات در این بازارچه‌ها عرضه نماید.
روش خریدهای متقابل
روش خریدی است که در آن پرداخت بهای کالای خریداری شده بصورت غیرنقدی صورت می‌گیرد.
ورود موقت
رویه گمرکی است که به موجب آن برخی از کالاها بدون پرداخت حقوق ورودی عوارض به قصد خروج مجدد در مدت مقرر وارد قلمرو گمرکی می‌گردد و سه گونه است :
۱– ورود موقت کالا جهت تعمیر یا تولید و بسته بندی
۲– ورود موقت به منظور نمایش در نمایشگاه ها
۳– ورود موقت خودرو
روش‌های پرداخت در معاملات تجاری
در حال حاضر متداول‌ترین و مهمترین شیوه پرداخت در معاملات که در دنیا متداول است روش پرداخت با شیوه اعتبارات اسنادی است. اعتبارات اسنادی تعهدی است که بانک گشایش کننده اعتبار بر عهده می‌گیرد تا در قبال اخذ اسناد معینی، مطالبات ذی‌نفع اعتبار یا فروشنده را بپردازد، یا برات وی را قبول نویسی کند، یا حواله‌های درخواستی وی را پرداخت کند و یا بانک دیگری را مأمور این عملیات نماید. این پرداخت یا از طریق برات ارزی ( B/E ) و یا اعتبارنامه (L/C ) صورت می‌گیرد .
اعتبار نامه (L/C)
فرم قراردادی است که به موجب آن بانک بازکننده اعتبار بنا به درخواست خریدار، بانک دیگری را که بانک ذی‌نفع یا کارگزار نام دارد مجاز می‌دارد حداکثر تا پایان مدت تعیین شده، اسناد حمل کالاهای مورد معامله را به بانک تسلیم کند و آن بانک حداکثر تا میزان اعتبار را پرداخت نماید. بانک کارگزار سپس اسناد مزبور را جهت واگذاری به خریدار برای بانک دستور دهنده ارسال می‌کند . اعتبار نامه قابل معامله نمی‌باشد .
برات ارزی (B/E )
برات ارزی توسط فروشنده ( ذی‌نفع ) نوشته می‌شود و از طریق بانک ابلاغ کننده یا بانک ذی‌نفع ارسال می‌شود و پس از قبول نویسی، صادرکننده یا فروشنده می‌تواند بلافاصله و یا بعد از تاریخ تعیین شده مبلغ مندرج در آن را دریافت کند . برات قابل معامله است .
فاینانس
در مواقعی که فروشنده کالا حاضر به قبول اعتبار اسنادی مدت دار نمی‌گردد و خریدار به خاطر فقدان نقدینگی قادر به افتتاح اعتبار اسنادی نمی‌باشد معمولاً خریدار از یک شرکت مالی درخواست می‌کند که وارد معامله شود و وجه معامله را به فروشنده نقداً پرداخت کند و بهره گیرد. این موسسات را فاینانس مالی می‌گویند .
مفهوم گمرک
شورای همکاری گمرکی و سازمان جهانی گمرک،گمرک را چنین تعریف نموده است.
گمرک عبارتست از سازمانی دولتی که مسئول اجرای قوانین گمرکی و وصول حقوق و عوارض ورودی{واردات} و خروجی{صادرات} و همچنین مسئول قوانین و مقررات واردات، ترانزیت و صادرات کالاها می‌باشد.
با توجه به تعریف به عمل آمده می‌توان گفت گمرک سازمانی است مالی و اقتصادی که از دیرزمان در کشورها وجود داشته و در هر زمان بنا به مقتضیات زمان و خواست حکومتهای شکل و سازمانی خاص به خود گرفته است تا به صورت فعلی درآمده است.
آرم گمرک جمهوری اسلامی ایران نمادی از واژه گمرک و در بردارنده مفاهیمی به شرح زیر است:
{۱} در آرم فوق به مفهوم واژه گمرک به اعتبار دروازه و دروازبان اقتصادی کشور توجه شده.
{۲} نوار سبز به مفهوم ورود و صدور آزاد کالا است.
{۳} نوار قرمز به مفهوم ورود و صدور ممنوع و کنترل شده کالاست.
{۴} نوار سبز و قرمز با فضای سفید بین آن‌ها نشانگر پرچم جمهوری اسلامی ایران است.
{۵} دو نوار سیاه در دوزاویه آرم، چهارچوب دروازه و بیانگر کنترل گمرکی و اعمال قانون است.
{۶} خطوط تشکیل دهنده آرم نمادی از حروف مقطع واژه گمرک می‌باشد.
وظایف گمرک
۱)اعمال سیاستهای دولت در زمینه صادرات و واردات مسافری و تحویل کالاها و نگهداری و حفاظت آن‌ها در انبارها و اماکن گمرکی و نظارت بر تحویل و تحول کالاهای مزبور تا انجام تشریفات قانونی و ترخیص آن توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی وی.
۲) اجرای قانون مقررات صادرات و واردات، آیین نامه‌ها و بخشنامه های آن و تشخیص و اخذ حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض و واریز آن به حساب سازمان‌های مربوطه.
۳) تعیین ارزش و تعرفه کالاهای وارداتی و صادراتی
۴) کنترل و نظارت برامر ترانزیت کالا از قلمرو کشور
۵) مبارزه با قاچاق کالا و تخلفات گمرکی از طریق اعمال مقررات مربوطه
۶) جمع‌آوری و پردازش و انتشار آمار بازرگانی خارجی (واردات، صادرات)
۷) رسیدگی و حل اختلافات ناشی از اجرای قانون و مقررات گمرکی فی‌مابین گمرک و صاحب کالا.
۸) بازبینی اظهار نامه های وارداتی و صادراتی و اسناد ترخیص کالا مطابقت آن‌ها با قوانین و مقررات جاری کشور به منظور احراز صحت شرایط ترخیص و وصول کسر دریافتی یا استرداد اضافه پرداختی‌های احتمالی.
۹) بازرسی از گمرکات و نظارت بر عملکرد آن‌ها
۱۰) برنامه ریزی جهت بهبود سیستم‌های گمرکی و پیاده‌سازی سیستم‌های مکانیزه نظیر نظام گمرکی آسان رایآن‌های نگار.
۱۱) برنامه ریزی در راستای سیاستهای اقتصادی دولت در جهت اجرای کامل قانون مقررات صادرات و واردات و قانون امورگمرکی و آیین نامه اجرایی مربوطه.
۱۲) گسترش ارتباطات بین المللی و گمرکی با کشورهای عضو اکو و کنفرانس اسلامی جهت تبادل تجربیات و همکاری های فی‌مابین.
۱۳) انجام تشریفات گمرکی واردات موقت، صادرات موقت، کابوتاژ، ترانزیت داخلی، ترانزیت خارجی و انتقالی
۱۴) اعمال مقررات گمرکی در مورد فری شاپ، بسته ها و پیک های سیاسی و پست بین المللی
۱۵) تشخیص و تحویل کالاهای متروکه به سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی و طبق مقررات مربوطه
۱۶) انجام امور مربوط به حق‌العملکاران در گمرکات کشور.
۱۷) بررسی و انجام امور به توصیه های سازمان جهانی گمرک.
عوارض گمرکی
به موجب بند (د) ماده ۲ قانون امور گمرکی، عوارض دریافتى به وسیله گمرک وجوهى است که وصول آن بعهده گمرک واگذار شده است. عوارض در حقیقت نوعى مالیات غیر مستقیم است که از کالاهاى وارداتى گرفته مى‌شود. فرق آن با حقوق گمرکى و سود بازرگانى در آن است که براى حقوق و سود از ابتدا محلى جهت هزینه کردن منظور نشده است، در صورتى که براى عوارض از آغاز محل خاص و معین به عنوان محل خرج در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال عوارض هلال‌احمر مشخصاً جهت تأمین اهداف مورد نظر هلال‌احمر وصول مى‌شود.
هزینه های گمرکی
هزینه های گمرکی وجوهی است که میزان و شرایط آن با تصویب هیئت وزیران برای تخلیه و بارگیری، انبارداری، آزمایش و تعرفه بندی، بدرقه کالا و خدمات فوق العاده تعیین می‌شود. کالای صادراتی از پرداخت هفتاد و پنج درصد هزینه بار بری و تخلیه و بارگیری و انبارداری معاف است. کالای کابوتاژی در گمرک مبدأ هزینه باربری را به مأخذ معین برای کالای صادراتی و در گمرک مقصد به مأخذ باربری کالای وارداتی خواهد پرداخت. ارائه گواهی پرداخت بهره مالکانه برای صدور محصولات فرعی جنگلی و مرتعی از سازمان جنگلها و مراتع کشور وزارت جهاد کشاورزی و ارائه گواهی پرداخت مابه التفاوت از سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان وزارت بازرگانی برای اقلام صادراتی مشمول ضروری می باشد.
تشریفات گمرکی جهت ترخیص کالا
۱.تنظیم اظهارنامه و ضمیمه کردن اسناد لازم
۲. مراجعه به دایره احراز هویت جهت تطبیق اسناد با اظهارنامه صاحب کالا و مشخص شدن هویت شخص اظهارکننده براى محرز شدن مالکیت،
۳. مراجعه به دایره فنى جهت بررسى صحت و سقم تعرفه اظهار شده و کامل بودن مدارک ضمیمه توسط ارزیاب،
۴. مراجعه به دایره صندوق جهت ارائه فیش بانکى پرداخت شده و تطبیق فیش بانکى با مبلغ پرداختى در اظهارنامه،
۵. مراجعه به دایره پروانه جهت صدور پروانه سبز گمرکی،
۶. مراجعه به دایره کوتاژ جهت ثبت مشخصات اظهارنامه در دفتر کوتاژ گمرک و تعیین کارشناس مربوطه با توجه به تقسیمات انبارها بین کارشناسان و سپس تعیین ارزیاب توسط کارشناس،
۷. مراجعه به ارزیاب مربوطه جهت بازدید از کالا و بررسى اولیه و تطبیق کالا با مدارک ضمیمه، در این مرحله ارزیاب براساس آنچه دیده اظهارنامه را پشت‌نویسى مى‌نماید.
۸. مراجعه به آزمایشگاه جهت تایید نوع کالاى موجود در انبار با کالاى اظهار شده (در صورت لزوم)
۹. مراجعه به دایره ارزش جهت بررسى صحت ارزش اظهار شده و تطبیق ارزش کالا با سوابق موجود در گمرک،
۱۰. مراجعه به ارزیاب جهت بررسى مجدد و درستى محاسبات انجام شده،
۱۱. مراجعه به کارشناس مربوطه جهت بررسى اظهارنامه،
۱۲. مراجعه به رییس سرویس ارزیابى جهت بررسى و تایید مراحل ارزیابی،
۱۳. مراجعه به دایره کوتاژ جهت خارج کردن کالا از دفاتر کوتاژ،
۱۴. مراجعه به درب خروج جهت بررسى اظهارنامه و همچنین صدور اجازه بارگیری،
۱۵. مراجعه به انبارهاى عمومى و ارائه کپى بیمه‌نامه و بررسى صحت ارقام پرداختى بابت انبارداری، باربری، تخلیه و بیمه محلى و اخذ بیجک،
۱۶. مراجعه به انبار جهت بارگیرى و تحویل گرفتن کالا،
۱۷. مراجعه به باسکول جهت توزین کالا و مطابقت وزن کالا با وزن اظهار شده،
۱۸. مراجعه به درب خروج جهت بررسى مجدد و رویت کالا بر روى وسیله حمل و تطبیق کالا با مدارک ضمیمه (پروانه سبز و احتمالاً اظهارنامه)
۱۹. مراجعه به گارد (نگهبان انبارهاى عمومى و در بنادر به نگهبانان یا گارد بنادر و کشتیرانی) گمرک، جهت رویت مجوز خروج و دادن اجازه خروج به وسیله حامل کالا از درب گمرک.